Leczyło górników i hutników, pomagało wdowom

Sanatorium Spółki Brackiej zostało wybudowane w 1911 roku.

Sama Górnośląska Spółka Bracka powstała w 1857 roku w wyniku podziału instytucji działającej na całym Śląsku. Swoją siedzibę miała w Tarnowskich Górach. Górnośląska Spółka Bracka utrzymywana była przez kopalnie i górników, którzy wpłacali miesięczne składki. Był to rodzaj ubezpieczenia. W przypadkach chorób czy inwalidztwa górnicy mogli liczyć na pomoc. W przypadku śmieci górników, na wsparcie mogły liczyć także ich żony i dzieci.

W tamtych czasach Spółka liczyła 17 821 członków, zatrudniała 8 urzędników, 10 lekarzy i 11 pielęgniarzy. W 1911 wybudowano lecznicę w Jastrzębiu-Zdroju. Otwarto ją rok później i nazwano ją Letniskiem Spółki Brackiej (choć sam budynek dziś znany jest jako Sanatorium Spółki Brackiej). W uroczystym otwarciu lecznicy wzięli udział wszyscy najważniejsi urzędnicy i lekarze uzdrowiska, władze zarządu lecznicy, dyrekcja Górnośląskiej Spółki Brackiej i właściciel uzdrowiska dr Mikołaj Witczak.

Po podziale Górnego Śląska podzielono także spółkę. Polsce przypadło 2/3 kopalń, i wszystkie one pozostały pod zarządem spółki – teraz już tarnogórskiej. W tym czasie była ona największą w Polsce instytucją społeczną.

Głównymi pacjentami jastrzębskiej placówki byli pracownicy śląskich hut i kopalń oraz ich rodziny. Korzystali między innymi z własnego inhalatorium oraz elektroterapii. Do dyspozycji mieli 100 łóżek. Z sanatorium można było korzystać 6 miesięcy w roku.

Po II wojnie światowej budynek został przejęty przez ZUS, a następnie przez Przedsiębiorstwo Państwowe Polskie Uzdrowiska. W latach 90. przeszedł gruntowny remont, po którym służył jako budynek uniwersytecki, najpierw Uniwersytetu Śląskiego, a następnie Akademii Górniczo-Hutniczej. Dziś jest siedzibą Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Galerii Dzwonków i Przedszkola Specjalnego.

Źródło: Urząd Miejski w Jastrzębiu Zdroju